Koeling is hot, en bij tropische temperaturen grijpen velen naar airconditioning voor hun woning. Traditionele aircosystemen doen echter de energiefactuur hoog oplopen, vragen een installatie van een extra techniek en worden soms als oncomfortabel ervaren. We krijgen dan ook vaak de vraag of koeling kan worden geleverd via het ventilatiesysteem.

Dit is mogelijk! Zowel passief (natuurlijk) via de buitenlucht als actief in combinatie met een warmtepomp. Lees hier hoe jij je woning comfortabel koelt door gebruik te maken van je ventilatiesysteem type D.

Passief koelen dankzij de zomerbypass

Wanneer er bij ventilatie geen warmte wordt uitgewisseld tussen de binnen- en buitenlucht spreken we van passief of natuurlijk koelen. Met een ventilatiesysteem D, kan je passief koelen door middel van de zomerbypass functie. Wanneer de buitentemperatuur – bijvoorbeeld ’s nachts - lager ligt dan de binnentemperatuur treedt de bypassfunctie in werking. De koele buitenlucht gaat niet door de warmtewisselaar, maar wordt rechtstreeks de woning ingeblazen. Om daar maximaal gebruik van te maken raden we aan om de ventilatiestand op maximum (stand 3 of 4) te zetten om meer verse en koele lucht aan te voeren. De bypass sluit automatisch wanneer de temperatuur buiten hoger ligt dan binnen en de binnenlucht dus niet met buitenlucht kan worden afgekoeld.

Bijvoorbeeld: bij een temperatuur van 23°C binnen en 18°C buiten wordt de verse lucht van 18°C rechtstreeks naar de binnenruimte aangevoerd en de lucht van 23°C naar buiten afgevoerd. Bij een actieve bypass is er geen warmteterugwinning.

Wanneer de lucht buiten overdag te warm wordt, zorgt mechanische ventilatie type D voor het behoud van de binnentemperatuur door een groot deel van de koelte binnen terug te winnen. Een aantal graden gaan helaas verloren. Daarom wordt in de zomer tijdens hete dagen aangeraden om het ventilatiesysteem overdag op een lage stand te zetten om zo lang mogelijk de koelte binnen te behouden. Zo zal er nog steeds voldoende verse lucht wordt aangevoerd en door de lage luchtsnelheid zal die in de warmtewisselaar zo dicht mogelijk bij de binnentemperatuur worden gehouden.

Bijvoorbeeld: tijdens de dag en bij een binnentemperatuur van 23°C en buitentemperatuur van 30°C wordt na terugwinning de lucht aangevoerd naar de droge ruimtes aan 25°C. De zomerbypass is op dit moment niet actief omdat de buitentemperatuur niet geschikt is om te koelen.

Passieve koeling zorgt dat de verse lucht die wordt aangevoerd naar de woning een aantal graden lager ligt dan de binnenlucht, wat zorgt voor een aangenaam koeleffect in de slaap- en leefruimtes. Het lage temperatuurverschil en het lage luchtvolume maakt passieve koeling echter te beperkt om een gebouw te koelen. Daarom kan dit worden aangevuld met actieve koeling.

Actief koelen door combinatie met een (ingebouwde) warmtepomp

Actief koelen werkt bovenop passieve koeling en is een uitbreidingsmogelijkheid op het ventilatiesysteem type D. Al lukt dat niet met elke ventilatie eenheid.
In het toevoerluchtkanaal (naar leef- en slaapruimtes) wordt een koelbatterij geplaatst. Deze verbind je met een warmtepomp die buiten staat opgesteld. Met actieve koeling hou je de toevoerlucht op een constante temperatuur van b.v. 18°C tijdens de warme periodes.

De koelbatterij bestaat met een medium van koud water of met koelmiddel. Bij een koudwaterbatterij wordt de lucht gekoeld door koud water (ongeveer 13°C) dat door de batterij stroomt. Door de DX-batterij stroomt koelmiddel rechtstreeks vanuit de warmtepomp.
De sturing van de ventilatie eenheid meet, regelt en bepaalt de werking van de warmtepomp volgens de gewenste temperatuur van de bewoner.

Er bestaan eveneens units die warmterugwinning en een ingebouwde warmtepomp voor koelen en verwarmen combineren in één toestel. De restwarmte/restkoelte in de lucht na warmteterugwinning wordt gebruikt om in de winter de toevoerlucht op te warmen en in de zomer actief te koelen. Hier is geen externe warmtepomp nodig omdat die ingebouwd zit en zo is de installatie dus eenvoudig.

Let wel, ook hier is het van belang om een voldoende hoog ventilatie luchtvolume te hanteren voor actieve koeling. Hoger dan het wettelijk ventilatiedebiet noodzakelijk voor de woning. Zorg er ook voor dat de toevoerleidingen voldoende thermisch zijn geïsoleerd om condens op de luchtkanalen en schade te vermijden.

Aandachtspunten voor koelen met ventilatie

Hoewel koelen via ventilatie minder direct en intensief werkt dan via een traditionele split-unit, vermijdt koeling via ventilatie de intrede van warme klamme lucht naar de woning en houdt het de temperatuur constant op een comfortabel niveau.
Hoe effectief de woning zal afkoelen via het ventilatiesysteem hangt af van een aantal omstandigheden. Koelen via ventilatie valt of staat met de constructie van de woning. Een degelijke zonnewering en goede isolatie zijn cruciaal om oververhitting te vermijden en de woning langer koel te houden. Ook de thermische massa (denk aan massiefbouw of houtskeletbouw) maakt een groot verschil.

Conclusie

Koelen via ventilatie is geschikt voor ofwel een aangenaam koeleffect, en voor een constantere aangename temperatuur. Via ventilatie helpt het om de massa van het gebouw af te koelen. De wettelijk vereiste luchtvolumes voor hygiënische ventilatie zijn echter te laag om te vergelijken met een split-unit, maar het grote voordeel is het constant comfort.

De systemen D die Ventilair Group biedt zijn steeds voorzien van passieve koeling d.m.v. een zomerbypass. Komfovent Domekt kan worden uitgebreid met een DX-batterij, terwijl Komfovent RHP is uitgevoerd met een geïntegreerde warmtepomp voor koelen (en verwarmen) via ventilatielucht.
Bepaal steeds samen met een architect en/of installateur de benodigde koelcapaciteit en ventilatiehoeveelheid voor je woning.

Belangrijke kanttekening:

Deze blogpost is specifiek toegepast op residentiële gebouwen, waar de vereiste luchtvolumes voor ventilatie aan de lange kant zijn. Echter is oververhitting en de noodzaak voor koeling een topic die de laatste jaren steeds meer aan belang wint.