In dit blogbericht legt Thomas Beeke, product manager bij Ventilair Group en EPB-verslaggever, uit welke overwegingen een bouwheer het best neemt bij de keuze van het ventilatiesysteem type D om maximaal E-peil punten te winnen.
Wat is een E-peil?
De E in E-peil staat voor energieprestatie. Dit is het resultaat van een berekening ten opzichte van een referentiewaarde. Hoe lager de E-peil waarde hoe energiezuiniger je woning of gebouw. Als EPB verslaggever bereken je het E-peil op basis van verschillende onderdelen zoals de thermische isolatie, de compactheid, de vaste installaties…
Een E-peil houdt rekening met de netto-energiebehoefte. De netto-energiebehoefte geeft aan hoeveel energie er nodig is om je woning te verwarmen. Maak je dus gebruik van bijvoorbeeld zonnepanelen, dan zal je netto-energiebehoefte lager zijn. Hoe beter dit cijfer, hoe beter je E-peil.
Naast een E-peil heb je ook een S-peil. Het getal toont aan hoe goed de gebouwschil de energie behoudt. Hoe minder verlies naar buiten, hoe beter je S-peil. Hier geldt volgend, hoe lager je S-peil, hoe beter je E-peil aangezien de vraag naar warmte en koeling daalt.
De invloed van ventilatie type D op het E-peil
De E-peil waarde hangt af van de gebouwschil die thermische isolatie, luchtdichtheid, compactheid en oriëntatie van het gebouw bevat. Daarnaast hebben we ook verschillende technieken die invloed hebben op het E-peil zoals verwarming, toepassing, hernieuwbare energie en ventilatie.
Naast de voordelen op het comfort, heeft een ventilatiesysteem type D een erg positieve invloed op het E-peil. Met een ventilatiesysteem type D kan je tot 25 E-peil punten winnen. Het specifiek aantal gewonnen punten is afhankelijk van enerzijds de gekozen producteigenschappen van de ventilatie-unit en de uitvoeringskwaliteit van de installatie anderzijds.
Producteigenschappen van de wtw-unit die bijdaragen tot een lager e-peil
Volgende ventilatietechnologieën van een systeem D oegenen een invloed uit op de E-peil waarde.
1. Efficiënte warmteterugwinning
Warmteterugwinning is een technologie die wordt toegepast bij ventilatiesystemen type D om de warmte/energie uit de afvoerlucht terug te winnen om dusdanig de koude verse toevoerlucht op te warmen. Op deze manier verlies je weinign warmte en energie en hoef je je gebouw niet her op te warmen. Deze warmteterugwinning kan aan de hand van een warmtewiel of via platenwisselaars.
Moderne wtw (warmteterugwinnings)-units winnen 80% tot 85% van de warmte en energie terug. Verse buitenlucht wordt zo op een comfortabele manier en op temperatuur tot in de woning gebracht. Dit zorgt voor een forse energiebesparing en een grote E-peil winst.
2. Vermogen van de ventilatoren
Ventilatie is noodzakelijk voor een gezond binnenklimaat. Maar ventilatoren worden aangedreven door motoren, en die verbruiken energie. Bij woningen die reeds erg energie-efficiënt zijn, weegt het energieverbruik van de ventilatoren zwaarder door in de berekening van het E-peil. Een ventilatiesysteem type D heeft twee van die ventilatoren: één om verse lucht aan te voeren en één om vervuilde lucht af te voeren.
Om een laag E-peil te bekomen, gebeurt de berekening bij voorkeur door het vermogen te gebruiken die is gemeten in de installatie en bij het vereiste luchtvolume voor die woning in zijn nominale stand (meestal stand 3 of boost stand).
Het gemeten vermogen kan laag gehouden worden door volgende aandachtspunten:
- Keuze voor een zuinige ventilatie-unit met EC-motoren (verbruikt gemiddeld 30% minder dan AC-motoren);
- Een correcte dimensionering van het luchtkanalennet, met lage luchtsnelheid, weinig belemmeringen, voor een lage luchtweerstand;
- Een goede inregeling van het werkingspunt van de ventilator, m.a.w. niet meer ventileren dan nodig;
- Correcte en nauwkeurige verdeling van de lucht door de inregeling van de ventielen per ruimte;
- Vermijden van lekkage in de leidingen zodat de ventilator niet onnodig energie hoeft te verplaatsen;
3. Free-cooling (zomerbypass)
Tijdens de warme (zomer)dagen bestaat het risico dat de binnentemperatuur in goed geïsoleerde, luchtdichte woningen sterk stijgt. Door de goeie isolatie kan de warmte niet naar buiten door de gebouwschil, en bestaat een risico op oververhitting.
De (zomer)bypass van een ventilatiesysteem type D helpt door intensieve nachtelijke ventilatie mee het gebouw afkoelen door koele niet-voorverwarmde lucht aan te voeren. Bij ventilatiesystemen type D met deze voorziening wordt de doorgang doorheen de warmtewisselaar afgesloten. Hierdoor is er geen warmteterugwinning meer en wordt de verse (koude) toevoerlucht rechtstreek naar de toevoerruimtes gevoerd. Indien deze bypass de warmtewisselaar afsluit en tegelijk een secundaire weg langsheen de wisselaar opent, spreken we van een complete of 100% zomerbypass.
4. Automatisch regeling: constant volume
Door wind, na onderhoud, of interventies door de bewoner, kan een ventilatiesysteem ontregeld raken en komen de luchtstromen toevoer en afvoer niet meer in balans te staan. Een automatische regeling houdt automatisch nauwkeurige luchtstromen aan met maximum 5% afwijking van het ingestelde luchtvolume. Vergelijk het met cruise control: houdt zo de toevoer- en afvoerluchtstromen in balans, zelfs wanneer de omstandigheden wijzigen (vervuilde filters, wind op de gevel, ...). Warmteterugwinning krijgt hierdoor een bonus omdat het evenwicht tussen afvoer en toevoer gegarandeerd behouden blijft. Zo kan maximaal energie worden uitgewisseld.
5. Vraagsturing op basis van CO2
Om de verliezen te wijten aan ventilatie (warmteverliezen + ventilatorverbruik) verder te beperken, kan je het ventilatiesysteem uitrusten met sensoren die vervuilende stoffen en/of vocht meten in de ruimte of de afgevoerde lucht. Een automatisch regelsysteem bepaalt de noodzaak tot ventilatie en past de aangevoerde en afgevoerde lucht aan enkel wanneer nodig.
Om de meeste E-peil punten te winnen kies je best voor een meting op basis van CO2-sensoren. Want CO2 is de beste indicator voor menselijke activiteit en dus ventileer je intensief enkel wanneer er aanwezigheid is.
Uitvoeringskwaliteit van de installatie
Naast de productkenmerken heeft een correcte uitvoering van je ventilatie-installatie eveneens een gunstige invloed op het E-peil. De installatiekwaliteit wordt uitgedrukt als de m-factor van een ventilatiesysteem, ook wel gekend als de vermenigvuldigingsfactor. De installateur levert na deze metingen een meetrapport af aan de bouwheer.
Wat verstaan we onder een correcte uitvoering van een ventilatiesysteem type D?
• De luchtdichtheid van de kanalen: zijn er lekken in de luchtkanalen, dan komt de lucht niet altijd terecht waar het moet. Zo moet de ventilator meer lucht verplaatsen dan nodig. Een goede luchtdichtheid voorkomt dit.
• Iedere droge en natte ruimte krijgt bij aanvang een ventilatie luchtvolume, berekend door de architect, EPB verslaggever of ventilatieverslaggever. Die luchtvolumes moeten verplicht worden afgeregeld aan de afvoer- en toevoerventielen per ruimte. Doel hiervan is om de verse buitenlucht in de juiste hoeveelheden binnen te brengen op de juiste plaats in de woning.
• De toevoer- en afvoerdebieten worden nagenoeg perfect in balans gebracht: door het volume toevoerlucht en afvoerlucht in balans te houden wordt optimaal energie en warmte tussen de luchtstromen teruggewonnen.
Hiervan voorziet de installateur of ventilatie verslaggever na installatie een prestatieverslag dat wordt toegevoegd aan het EPB-rapport.
Mogelijke e-peilwinsten
De mogelijke E-peilwinst is voor ieder project afhankelijk van een aantal variabelen en is nooit een absolute waarde. Volgende winsten zijn dusdanig puur indicatief. Voor een duidelijk advies raadpleeg je best je EPB-verslaggever.
• Efficiënte warmteterugwinning: 80% thermisch rendement vs. 75% thermisch rendement kan tot 1 E-peil punt extra opleveren;
• Laag opgenomen vermogen: ongeveer 1 E-peil punt per 50W gewonnen vermogen, al is dit erg moeilijk te voorspellen;
• Volledige zomerbypass is de standaard: je verliest één E-peil punt bij een onvolledige zomerbypass;
• Automatische regeling: ook hier kunnen de gewonnen punten kunnen sterk variëren: 1 tot 2 E-peil punten, maar hoe lager het E-peil reeds is, hoe moeilijker het wordt om grote verschillen te maken;
• Vraagsturing op basis van CO2: een aantal voorbeelden:
- Plaats je 1 CO2-sensor in het centrale afvoerkanaal of in de unit met een regeling van de toevoer van de volledige woning, levert je dit tot 1 E-peil punt op.
- een CO2-sensor in de belangrijkste slaapkamer en leefruimte en met centrale regeling van het luchtvolume van de toevoer levert tot 2 E-peil punten.
- Indien je elke slaapkamer van een CO2-sensor voorziet en de toevoerlucht wordt centraal voor de volledige woning geregeld win je 2 tot 3 E-peil punt.
- Bij een CO2-sensor in elke slaapkamer, leefruimte en andere droge ruimte zakt het E-peil met 3 tot 4 punten.
E-peil winst met Vent-Axia Econiq
De 3 nieuwe wtw-units Vent-Axia Econiq, geschikt voor woningen tot 300, 450 en 600m³h, zijn ontworpen voor maximale winst van E-peil punten.
De Vent-Axia Econiq is reeks ventilatie units type D met efficiënte warmteterugwinning d.m.v. een kunststof platenwisselaar met een hoog thermisch rendement van meer dan 80% (officiële laboratorium meting in aanvraag).
De gestroomlijnde bouw garandeert een lage interne weestand voor een laag opgenomen vermogen van de ventilatoren. De luchtvolumes zijn door de installateur nauwkeurig in te stellen via het display op het toestel of via de mobiele applicatie.
Een 100% zomerbypass sluit de wisselaar af en opent een omweg voor aanvoer van koelere verse toevoerlucht indien de woning oververhit zou raken.
De automatische luchtregeling op toevoer en afvoer garandeert automatisch de debieten per ruimte en houdt de ventilatie in balans.
Een ingebouwde CO2 en vochtsensor houden de luchtkwaliteit bij en passen de debieten automatisch aan. De installatie kan worden uitgebreid tot 15 sensoren of schakelaars voor een nog nauwkeurigere regeling. De gebruiker krijgt via de app inzage in de luchtkwaliteit van de woning.
Vent-Axia Econiq wordt verwacht in Q1 2023.
